HISTORIA
RODU CZERWONKÓW
Gniazdem rodowym Czerwonków h. Żebry (Półkozic) w parafii wąsoskiej jest wieś Czerwonki powstała na 20 włókach leżących na prawym brzegu dolnej Wissy naprzeciw wcześniej założonej wsi zw. Rydzewo (dziś Rydzewo- Pieniążek) leżącej po lewej stronie Wissy. Nadanie na owe włóki otrzymał w dniu 16.07.1424 r. od księcia mazowieckiego Janusza I Racibor z Żebrów z ziemi zakroczymskiej.
Autorzy herbarzy Seweryn Uruski i Adam Boniecki przypisują rodowi Czerwonków osiadłemu w ziemi wiskiej herb Lubicz.
Zobowiązania finansowe Racibora z Żebrów wobec księcia za uzyskane włóki spłacały jeszcze jego dzieci. W dniu 6.03.1437 r. synowie Racibora:
Nadbor, Przedbor i Sławek
przekazali na rzecz księcia Władysława 5 wołów wartości 7 kop gr. za dobra kupione od księcia.
Przed 1438 r. przy granicy krzyżackiej osiedlili się Grzybowscy z rodu Żebrów, zakładając wieś Zacieczki. Mogli to być synowie Racibora z Żebrów.
Czerwonkowie, podobnie jak ówczesna szlachta byli w ciągłych sporach między sobą i z sąsiadami. W 1471 r. Sławek Czerwonka w sporze o ziemię zabił swego brata Przedbora. Zrzekając się wszelkich pretensji do ziemi w Czerwonkach w imieniu swoim i dzieci uniknął kary. By nie dopuścić do zaogniania sporów, czy rozlewu krwi sądy, starostowie i sam książę nakładali wadium (określona suma pieniędzy jako gwarancja dotrzymania zgody):
- w 1471 r. nałożono wadium między Czerwonkami h. Żebry (Półkozic), a Maciejem Kramarzem z Nagórczyna h. Prus.
- w 1472 r. między Sławkiem z Czerwonek, a Jakubem s. Bronisza z Rydzewa h. Półkoza,
Czerwonkowie w 1472 r. nabyli jeszcze w sąsiedztwie dodatkowe włóki:
- Sławek Czerwonka - 1 włókę za 3,5 kop gr.
- Jakub, Jan, Maciej i Marcin, synowie Nadbora - 1 włókę za 4,5 kop gr.
W 1487 r. Stachna, wdowa po Sławku wraz z synami Stanisławem, Janem, Andrzejem, Marcinem i córką Katarzyną, sprzedali za 16 kop gr. Janowi Żebro, synowi Macieja z Żebrów 3 włóki w Lipnikach za Gołą Bielą. Na włókach tych zapewne powstała wieś Lipniki, zw. inaczej Domastochy, być może od przydomka pierwszego osadnika.
Jan następowało rozdrabniane własności ziemskiej w Czerwonkach ilustruje poniższe zestawienie:
W 1783-1784 r. wieś Czerwonka była podzielona na 15 działów z których tylko 1 należał do rodu Czerwonków.
Z rodu Czerwonków h. Lubicz, Erazm Czerwonka był komornikiem króla Zygmunta Augusta (+1572). W 2-ej połowie XVII w. komornikiem wiskim był Jan Czerwonka. W1674 r. wziął udział z ziemią wiską w elekcji króla Jana III Sobieskiego. Z kolei w 1697 r. aż 7-miu z rodu Czerwonków (Jakub, Jan, Karol, Łukasz, Szymon, dwóch Wojciechów) uczestniczyło z ziemią wiską w elekcji króla Augusta II Mocnego.
Kacper Niesiecki w herbarzu polskim wspomina:
„Są także tegoż domu na Litwie, których Antoni Czerwonka w 1700 r. na zjeździe obywateli W. Ks. Litewskiego podpisał się z województwa Witebskiego, z powiatu Orszańskiego”
Seweryn Uruski i Adam Boniecki wspominają w swoich herbarzach o Czerwonkach osiadłych w Galicji:
„Józef i Karol wylegitymowali się w Galicji 1782 r. przed sądem ziemskim przemyślskim.”
Wspomniany wyżej komornik wiski Jan Czerwonka był dziedzicem części dóbr Szyjki, Szlasy, Dobki, Bieliny, Pluty, Chyliny i inne. Był ojcem co najmniej dwóch synów
Aleksandra i Franciszka
którzy dali początek dwóm liniom rodzinnym.
LINIA ALEKSANDRA CZERWONKI
Aleksander był ojcem Stanisława (1751-1831), który w 1782 r. poślubił w Białaszewie Małgorzatę Godlewską (1767-1839) ur. w Gackie par. Białaszewo c. Felicjana i Konstancji z Gackich. W ich małżeństwie ur. się w Czerwonkach co najmniej 5-ro dzieci, z których Marcin Jakub (1787-1847) zm. jako kawaler, a pozostałe dzieci założyło rodziny:
Jan (1793-1860) i Ignacy (1800-1879) wylegitymowali się ze szlachectwa w Królestwie w 1850 r.
Po Janie linia męska wygasła w pokoleniu wnuków.
Karol Czerwonka (1833-1904) urodzony w Borawskich w małżeństwie Ignacego i Antoniny Czerwonków dwa razy stawał na ślubnym kobiercu:
- w 1854 r. poślubił w Wąsoszu Balbinę Czerwonkę (1835-1881) ur. w Czerwonkach c. Andrzeja i Katarzyny z Gardockich. Dzieci 8-ro. Linia męska zdaję się nie zachowała.
- w 1881r. poślubił w Słuczu Izabellę z Tyszków, ur. w Rydzewo-Pieniążek par. Słacz, c. Pawła i Kunegundy z Napiórkowskich. Brak danych co do dzieci.
Stanisław Czerwonka (1840- ?) urodzony w Czerwonkach w małżeństwie Ignacego i Katarzyny Czerwonków w 1859 r. zawarł związek małżeński z Julianną z Chrzanowskich (1839-1901) ur. w Konopkach, c. Jana i Izabelli z Polkowskich. W ich małżeństwie ur. się w Czerwonkach 12-ro dzieci, z których co najmniej 7-ro założyło rodziny:
LINIA FRANCISZKA CZERWONKI
Franciszek (? -1770) pozostawał w związku małżeńskim z Marianną Mieczkowską. Co najmniej 4-ro ich dzieci ur. się w Czerwonkach:
Wiktoria (1733-1734), Andrzej (1736- ?), Łucja (1739- ?) i Paweł (1752-1808).
Z tych Paweł dwa razy stawał na ślubnym kobiercu:
- ok. 1774 r. poślubił Mariannę Wądołowską (1752-1776). Dziecko: Józef *1775 r. w Czerwonce.
- w 1777 r. poślubił w Białaszewie Annę Godlewską (1758-1838) ur. w Gackie par. Białaszewo, c. Felicjana i Konstancji z Gackich. W Czerwonkach ur. się co najmniej 8-ro ich dzieci, z których
- Marcin (1783-1848) i Franciszek (1787-1835) zmarli bezżenni,
- Antonina (1790-1863) w małżeństwie z Antonim Konopko zostali rodzicami co najmniej 3-ki dzieci,
- synowie Jan i Józef wg tabeli:
Marcin (zm. jako kawaler), Jan (dziedzic wsi Kurki w par. Niedźwiadna) i Józef wylegitymowali się w latach 1838-1840ze szlachectwa w Królestwie.
JAN (1797- ?):
Z małżeństwie Jana (1797- ?) i Krystyny Czerwonków ur. się w Moczarach syn
Teofil (1834- ?), który w 1858 r. poślubił w Grabowie Aleksandrę Kurkowską (1838-1883) ur. w Bagińskich par. Grabowo, c. Wincentego i Agnieszki z Bagińskich. W ich związku ur. się w Kurkach par. Niedźwiadna co najmniej 8-ro dzieci, z których co najmniej dwoje założyło rodziny:
W drugim małżeństwie Jana i Małgorzaty Czerwonków ur. się w Kurkach co najmniej 7-ro dzieci, z których syn
Edward (1848- ?) w 1878r. poślubił w Wąsoszu Władysławę Kiełczewską (1858- ?) ur. w Gromadzynie Starym, c. Jakuba i Izabelli z Gromadzkich. W ich małżeństwie ur. się w Łomży co najmniej dwoje dzieci:
Jadwiga *1880 r., Zofia *1884 r.
JÓZEF (1801-1880):
*dzieci Wincentego (1841- ?), które założyły rodziny:
Wnukiem komornika wiskiego Jana Czerwonki, a synem Franciszka i Marianny z Mieczkowskich, mógł być Andrzej Czerwonka ur. w okresie 1736-1742, a zm. w 1789 r., który pozostawał w związku małżeńskim z Franciszką z Borawskich (1751-1827). W ich małżeństwie ur. się w Czerwonkach co najmniej 3-je dzieci, z których:
Z 7-miu dzieci Antoniego i Julianny Czerwonków 3-je założyło rodziny: Leon, Emilia i Karolina:
Potomkowie Leona (1814-1865) i Joanny z Bukowskich (1824-1885):
Tabela A (dotyczy Konstantego)
Tabela B (dotyczy Kajetana)
Tabela C (dotyczy Aleksandra)
