HISTORIA

RODU RYDZEWSKICH

 

Pierwszym posiadaczem włók w północno wschodniej części ziemi wiskiej, gdzie powstało gniazdo rodowe Rydzewskich, Rydzewo a Wissa (obecnie Rydzewo Szlacheckie), był Marcin z Kurzątków z powiatu sąchockiego. W latach 1422-1425 posiadał on w Rydzewie nad Wissą bindugę, gdzie przetransportowywano drzewo i przerobione z niego surowce. Na lewym brzegu rzeki Wissy, przy granicy wsi Słucz, był w posiadaniu 10 włók. Przed 1426 r. przeniósł się pod Ostrołękę, a włóki po nim i 10 dodatkowych w dniu 25.11.1435 r.(lub 20.03.1436 r.) otrzymał od księcia Władysława, Bronisz z Żebrów-Wybranowa koło Łomży. W 1485 r. syn Bronisza, Jakub z Rydzewa z żoną Anną, utracił 10 włók Rydzewa i pół młyna za niespłacony w terminie dług 18 kop gr, Stanisławowi Pieniążkowi osiadłemu w Pieniążkach-Zalesiu. Od nowego właściciela Stanisława Pieniążka, ta część Rydzewa otrzymała nazwę  Rydzewo-Pieniążek. Zamieszkujący ją potomkowie Stanisława zachowali nazwisko Pieniążek pieczętując się herbem Półkoza (Żebro). Osadnicy na pozostałych włókach przyjęli nazwisko Rydzewski, pieczętując się h. Kownata (Suchekomnaty).

 

Wg. słownika geograficzny Królestwa Polskiego

w 1827 r. w powiecie szczuczyńskim były

cztery wsie mające nazwę Rydzewo:

​

1. Rydzewo; gm. Radziłów, par. Słucz (7 dymów 40 mieszkańców).

2. Rydzewo-Szlacheckie; gm. Radziłów, par. Słucz (7 dymów 41 mieszkańców).

3. Rydzewo-Pieniążek; gm. Radziłów, par. Słucz (11 dymów 63 mieszkańców).

4. Rydzewo; gm. Przestrzele par. Rydzewo filia par. Rajgród (13 dymów 74 mieszkańców).

 

Ad. 4

Wieś zw. początkowo Rydzewo-Czarnylas powstała przed 1547 r. przy prastarej drodze biegnącej wzdłuż granicy z Krzyżakami, w połowie drogi między Grajewem i Rajgrodem. Potomkami założyciela byli Paweł (wzm. 1547r.) i Grzegorz (wzm. 1550 r.) Rydzewscy, po których w latach 1562-1569 ta linia rodzinna była już bardzo rozrodzona. Jedna z tej gałęzi Rydzewskich w XVII w. utworzyła tutaj znaczne dobra, które jeszcze w XIX w. obejmowały wsie

 

Rydzewo, Kurejwa, Cyprki, Kurejewka, Kuligi, Danowo, Bukowo, oraz nabyte około1816 r. ze starostwa rajgrodzkiego Miecze, Kosówkę i Sikorę. W 1876 r. oddzielono od dóbr Rydzewa części tworzące dobra: Kurejwa i i Miecze.

 

Kurejwa przed Rydzewskimi należała do Świderskich, a po Rydzewskich do Kisielnickich.

W 1676 r. na 7 części tego Rydzewa, 6 należało do Rydzewskich, a jedna do Bukowskiego. Największą część posiadał Olbracht Rydzewski, m.in. właściciel Kurejwy, który wraz ze swymi potomkami wykupił prawie całe Rydzewo. W 1790 r. 16 dymów należało do jego prawnuka Wojciecha Rydzewskiego, stolnika wiskiego, starosty rajgrodzkiego i jeden dym do Marcina Rydzewskiego.

 

Żupnikiem wiskim był Franciszek Rydzewski który w 1766 r. poślubił w Grajewie wdowę po komorniku granicznym wiskim Mateuszu Modzelewskim (+1766 Bogusze) dziedzicu dóbr Bogusze, Konstancję z Widlickich. Dzieci 2 ur. w Boguszach. Franciszek (+1784) i Konstancja (+1788), zmarli w Boguszach.

 

Przykłady rodzin Rydzewskich

 osiadłych w XVIIII w. w Rydzewie p. Rajgród:

​

∞ < 1718 r. Wawrzyniec Rydzewski i Jadwiga z Kutyłowskich

∞ < 1733 r. Andrzeja Rydzewski i Marianny n.n.

∞    1746 r. Wawrzyniec Rydzewski i Krystyna Pomian

∞    1750 r. Jerzy Rydzewski i Ewa z Rydzewskich

∞    1751r. Jan Rydzewski i Apolonia z Czarnockich

∞ < 1752 r. Szymon Rydzewski i Krystyna n.n.

∞ < 1756 r. Paweł i Marianna z Rydzewskich

∞    1762 r. Wojciech Rydzewski i Apolonia Pieńczykowska z Czarnockich. Apolonia z Czarnockich od 1757 r. była żoną

                   Konstantego Pieńczykowskiego. Prywatnie była siostra proboszcza grajewskiego Stanisława Czarnockiego.

∞ < 1770 r. Paweł Rydzewski i Anny n.n.

 

Wg. „Regestru diecezjów” Fr. Czajkowskiego

Rydzewscy w 1783 r. mieszkali

w następujących parafiach dekanatu wąsowskiego:

 

Grabowo: Dobki 4/55, Konopki 17/190,

Grajewo: Bogusze 1/15, Cyprki 1/6, Kurejewka i Kurejwa Wojciech Rydzewski starosta rajgrodzki,

Lachowo: Kossaki 4/15,

Radziłów: Karwowo 7/55,

Romany: Mieczki 3/6, Miesiołki 3/15, Żelazki 3/6,

Słucz: Bukowo Większe 1/18, Mikuty 2/6, Wiązownica 3/10, Rydzewo 1/10 (inni mieszkający w Rydzewie: Chrzanowski 3, Gardocki 2, Zalewski 4)

 

 

 

​

​

​

​

​

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

​

​​

​Przykłady

linii genealogicznych:

​

​

A. LINIA OLBRYCHTA RYDZEWSKIEGO

 

Olbrycht Rydzewski właściciel m.in. dóbr Kurejwa w parafii Grajewo, pozostawał w związku małżeńskim z Aleksandrą o n.n. Dzieci urodzone w ich małżeństwie to Katarzyna (*1670), Ludwika (*1672) i zapewne Jakub, osiadły w Kurejwie, gdzie w 1711 r. ur. się jego córka Felicjanna.

 

Olbracht Rydzewski w 1674 r. podpisał z ziemią wiską elekcję króla Jana III Sobieskiego. Mógł umrzeć przed 1713 r., co sugeruje akt ślubu zapisany w księgach metrykalnych par. Grajewo:

∞ 1713 r. Grajewo (Kurejwa) Kazimierz Skrodzki i Aleksandra Rydzewska.

 

1 Jakub Rydzewski wojski wiski, s. Olbrachta

- ożeniony był z Anną, zdaje się z d. Karwowską (ślub 1688 r. Bargłów Kościelny). Synami Jakuba i Anny byli zapewne Stanisław i Michał osiadli w Kurejwie:

 

1.1 Stanisław Rydzewski (+1755)  przed 1722 r. poślubił Magdalenę Drozdowską. Dzieci 11 ur. w Kurejwie.

 

1.2  Michał Rydzewski (łowczy wiski) w 1723 r. poślubił w Grajewie Marciannę Wojno. Dzieci 10 ur. w Kurejwie.

 

W Kurejwie osiadło dwóch synów Michała i Marcianny:

​

Wojciech (*1727 r.) i Paweł (*1738 r.)

 

1.2.1 Wojciech Rydzewski (1727- ?) s. Michała

 

- w 1764 r. wzmiankowany  jako dziedzic dóbr Kurejwa par. Grajewo.

W 1772 r. miecznik wiski, w 1774 r., podstoli wiski, w 1781 r. podczaszy wiski, w 1784 r. poseł na Sejm, dostał prawem emfiteutycznem (dzierżawa bez możliwości nabycia na własność) starostwo rajgrodzkie.

W 1772 r. poślubił w Rajgrodzie Anielę Apolonię Piotrowicz (1747-1811), ur. w Grajewie (+Pomiany p. Rajgród), c. starosty rajgrodzkiego Samuela Franciszka i Anny z Wilczewskich. Dzieci 11 ur. w Pomianach, Auli Rajgród. Wojciech mógł umrzeć w Szczuczynie w 1808 r. w wieku 68 lat. Anna z Wilczewskich teściowa Wojciecha, była córką chorążego wiskiego, posła na sejm, Stanisława Kazimierza Wilczewskiego h. Trzy Radła, właściciela Grajewa, i jego drugiej żony Zofii Anny Jaruzelskiej (+1771) córki Władysława Jaruzelskiego z Jaruzel w ziemi Drohickiej, chorążego ziemi bielskiej. Stanisław Wilczewski po 1692 r. związał się z Grajewem poprzez małżeństwo ze spadkobierczynią Grajewa, Anną Grajewską córką podkomorzego wiskiego Jakuba Grajewskiego i Justyny z Opackich.

Syn Wojciecha i Anieli,  Franciszek Ksawery Rydzewski, dziedzic dóbr Rydzewo, marszałek pow. biebrzańskiego, w 1809 r. fundował w Rydzewie kościół. W 1837 r. wylegitymował się w Królestwie ze szlachectwa. Zmarł po 1843 r. Był ostatnim z tej gałęzi rodu właścicielem Rydzewa. Dobra po nim posiadał Franciszek Kisielnicki, następnie Kruszewscy, Bzurowie, Grochowscy.

Wojciech Rydzewski pozostawił jeszcze syna Jakuba , którego synowie Paweł i Jan założyli rodziny.

 

a. Józef (?) s. Pawła - wylegitymowany w Królestwie 1838 r.

 

b. Franciszek (1801- ?) s. Pawła

- <1838 r. poślubił Salomeę Smolską (1819- ?), c. Wincentego i Marcelli z Przybylskich. Franciszek pracował jako pisarz sądowy w Sejnach,  w 1838 r. wylegitymowany w Królestwie. W 1839 r. - pisarz Sądu Pokoju Powiatu Dąbrowskiego, nauczyciel Prawa Szkół Gimnazjalnych w Suwałkach. Teść Franciszka, Wincenty Smolski - dzierżawca wieczysty folwarku Kolnica (pow. augustowski).

 

c. Jan (?) s. Wojciecha

- <1784 r. poślubił Ewę Piotrowską (?); mogła ur. się w 1755 r. w Wólce p. Rajgród jako c. Stanisława i Zofii z Danowskich. Dzieci 3 ur. w Łazarzach, Czarnejwsi p. Rajgród.

 

d. Ignacy (1793- ?) s. Jana

- w 1813 r. poślubił w Szczuczynie Rozalię Gołębiewską (?), ur. w Szczuczynie, c. Pawła i Anny z Cudnowiczów (∞1782 Szczuczyn). Dzieci 4 ur. w Czarnejwsi, Szczuczynie. Ignacy wylegitymowany w Królestwie w 1842 r.

 

1.2.2 Paweł (1738- ?) s. Michała

 

dwa razy stawał na ślubnym kobiercu

- < 1758 r. poślubił Barbarę Kobylińską (+1770 r.). Dzieci 7 ur. w Kurejwie.

- w 1771 r. poślubił w Grajewie  Petronellę Rożyńską z Flesz. Dzieci 2 ur. w Kurejwie.

 

​

B. LINIA ANTONIEGO RYDZEWSKIEGO

 

Antoni Rydzewski (1751-1821) w 1783 r. poślubił w Rajgrodzie Antoninę Lenczewską (1759-1829). Antoni mógł się ur. w Rydzewie p. Rajgród w 1754 r. jako syn Jerzego i Ewy z Rydzewskich, których ślub odbył się w 1750 r. w Grajewie, a dzieci ur. się w 1751w Kurejwie, 1752, 1754, 1756 w Rydzewie. Ewa mogła ur. się w 1728 r. w Kurejwie jako c. Stanisława i Magdaleny z Drozdowskich.

Antoni i Antonina zmarli w Chmielach, gdzie ich syn Romuald był posesorem, a następnie dziedzicem folwarku. W małżeństwie Antoniego i Antoniny Rydzewskich ur. się w Rydzewie i w Źrobkach p. Rajgród 11-ro dzieci. Z tych:

 

1. Jan (1786-1862) zmarł w Chmielach. Brak w.d.

 

2. Marianna (1792- ?) w 1818 r. poślubiła w Rajgrodzie Antoniego Jankowskiego (1789- ?), strażnika granicznego (celnego) z Pomian ur. w Rydzewie, s. Pawła i Marianny z Michalskich. Dzieci 3 ur. w Źrobkach, Sierkach p. Tykocin, Pomianach.

 

3. Wojciech (1801-1868) w 1847 r. poślubił w Przerośli Weronikę Cebulską (1807- ?), ur. w

*Pawłówce, c. Piotra i Marianny z Rzeszotarskich. Wylegitymował się w Królestwie w 1838 r.

 

4. Romuald (1791- ?) był posesorem, a następnie dziedzicem folwarku Chmiele w par. Rajgród. Dwa razy stawał na ślubnym kobiercu:

- w 1815 r. poślubił w Rajgrodzie Bogumiłę Dobrowolską (1793-1820) skarbnikową derpską, ur. w Wojdach p. Rajgród (+Wojdy), c. Józefa i Marianny z Karwowskich. Dzieci 1 ur. w Chmielach.

- w 1822 r. poślubił w Jaminach Juliannę Andracką (1806- ?), ur. w Dębowie p. Jaminy. Dzieci 10 ur. w Chmielach.

W 1838 r. wylegitymował się w Królestwie.

 

4.1 Konstanty (1824-1896) wylegitymowany w Królestwie w 1850 r. Zm. w Mogilnicach p. Jaminy jako kawaler. B.w.d.

 

4.2 Józef (1826- ?) wylegitymowany w Królestwie w 1850 r.

 

4.3. Julian (1823-1885) zmarł w folwark Reszki p. Rajgród. Brak w.d.

 

4.4 Włodzimierz (1833-1891) zmarł w Szczuczynie jako kawaler. Pracował jako robotnik.

 

4.5 Teofila (1818- ?) w 1848 r. poślubiła w Rajgrodzie Jana Sasinowskiego (1803- ?), ur. w Zakrzewie Starym,

s. Michała i Anny z Modzelewskich.

 

4.6 Adolf (1835-1916) w 1864 r. poślubił w Rajgrodzie Aleksandrę Kołakowską (1848-1918), ur. w Łazarzach (+Zabród p. Rajgród), c. Franciszka i Ewy ze Słuchockich. Dzieci 2 ur. w Łazarzach , Pieńczykówku.

 

4.7 Aleksander (1838-1891) w 1871 r. poślubił w Kaletniku Aleksandrę Jaskółd (1850- ?), ur. w Folwarku Dębowo p. Kaletnik, c. Hipolita i Wiktorii z Piotrowskich.

​

​

C. LINIA FRANCISZKA RYDZEWSKIEGO

 

Franciszek Rydzewski z poślubioną przed 1797 r. Katarzyną Sulewską osiedli w Cyprkach, gdzie w 1798 r. ur. się córka Anna. Wkrótce zamieszkali w Rydzewie par. Rajgród, gdzie  w 1803 r. w ur. się syn Piotr. W Cyprkach osiadł ich syn

 

Ksawery (1800-1853):

​

​

​​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

D. LINIA LEONA RYDZEWSKIEGO

 

Leon Rydzewski dwa razy stawał na ślubnym kobiercu:

- w 1770 r. poślubił w Grajewie Agnieszkę Szymanowską (1744-1784), ur. w Szymanach p. Rajgród (+Wólka Piotrowska p. Rajgród). Dzieci 3 ur. w Danowie i Wólce Piotrowskiej p. Rajgród.

- w 1784 r. poślubił w Rajgrodzie Teresę Pieńczykowską (?). Dzieci 4 ur. w Wólce Piotrowskiej.

 

Z dzieci Leona rodziny założyli:

 

1. Marianna (1790- ?)

- w 1828 r. poślubiła w Rajgrodzie Baltazara Niedźwieckiego (1792- ?), ur. w Boczkach p. Grajewo, s. Pawła i Elżbiety z Chojnowskich.

​

2. Aniela (1795-1855)

- <1823 r. poślubiła Jana Modzelewskiego (1793-1847), ur. Modzele p. Białaszewo (+Modzele). Mógł być s. Pawła i Wiktorii ze Żmijewskich. Dzieci 6 ur. w Modzelach Wądołowie i Przechodach p. Białaszewo.

 

3. Jakub (1778- ?)

4. Franciszek (1781- ?)

5. Jacenty (1785- ?)

- patrz tabela niżej

​

​

​​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

​​

​

​

​

​

​

​

E. LINIA ADAMA RYDZEWSKIEGO

 

Adam Rydzewski z poślubioną w 1777 r. w Wąsoszu Marianną Danowską osiedli w Rydzewie Szlacheckim par. Słucz, gdzie ur. się co najmniej 3 ich dzieci:

 

1. Agnieszka (1788- ?) c. Adama

- <1813 r. poślubiła Ambrożego Sulewskiego (1775-1847), ur. w Zaborowie (+Zaborowo), s. Łukasza i Anny z Chrzanowskich. Dzieci 8 ur. w Zaborowie.

 

2. Jerzy (1798-1854) s. Adama

- <1833 r. poślubił Teofilę Wenordyn (1806-1874), ur. w Mroczkach (+Łomża), c. Józefa i Marianny z Wierciszewskich. Dzieci 5 ur. w Jakaci Starej p. Śniadowo, Rozwory p. Miastkowo, Łomża, Rajgród.

Teofila w 1858 r. poślubiła w Wąsoszu Floriana Matyszewskiego, ur. w 1808 r. w Łomży s. Michała i Marcianny z Andrzejewskich.

 

3. Wojciech (1782- ?) s. Adama

- w 1813 r. poślubił w Wąsoszu Katarzynę Sulewską (1793- ?), ur. w Zalesiu, c. Mikołaja i Franciszki z Zalewskich. Dzieci 3 ur. w Rydzewie Szlacheckim.

 

3.1 Julianna (1833-1885) c. Wojciecha

- w 1860 r. poślubiła w Słuczu Stanisława Niecikowskiego (1832-1874), ur. w Niecikach (+Szymany), s. Tomasza i Anny z Truszkowskich. Dzieci 1 ur. w Szymanach.

 

3.2 Franciszek (1821- ?) s. Wojciecha

- w 1848 r. poślubił w Wąsoszu Karolinę Danowską (1825- ?), ur. w Sulewie Prusach, c. Jakuba i Marianny z Łempickich. Dzieci 6 ur. w Rydzewie Szlacheckim i Wiązownicy.

 

3.2.1 Leokadia (1862-1929) c. Franciszka

dwa razy stanęła na ślubnym kobiercu:

- w 1895 r. poślubiła w Grabowie Franciszka Sokołowskiego (1845-1905), s. Jakuba i Karoliny z Kołakowskich. Dzieci 2 Sokoły par. Romany.

- w 1911 r. poślubiła w Romanach Andrzeja Petkowskiego (1845-1922), ur. w Romanach, s. Grzegorza i Anieli z Barzykowskich. Dzieci b.d.

 

3.2.2  Józef  s. Franciszka

- patrz tabela 1

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​

​